AB’nin Rusya’dan ithal dizele 5 Şubat’ta uygulamaya başlayacağı ambargonun kısa süreli darboğazlar getirmesi ve küresel dizel rotalarında önemli değişikliklere neden olması bekleniyor. AB’nin dizel ithalatını başta Ortadoğu, Hindistan ve ABD’den yapmaya çalışacağı, Türkiye’nin de Rus dizelini iç pazarda kullanıp kendi ürettiği dizeli AB’ye daha yüksek fiyatlarla satabileceği belirtiliyor.
TÜRKİYE’NİN AB’YE DİZEL İHRACATI ARTABİLİR
Kamyon, otobüs, gemi ve trenlerde kullanılan, inşaat, imalat ve tarım makinelerinde de en önemli yakıt olan dizel küresel ekonomi için en önemli yakıtlardan biri. Doğalgaz fiyatlarında geçtiğimiz yıllara göre yaşanan artışlar bazı yerlerde elektrik üretiminde de dizel kullanılmasıyla sonuçlanıyor. Küresel enerji piyasalarındaki darboğazlar 2023 yılında da devam ederken, analistler Avrupa Birliği’nin Rusya’dan gelecek petrol ürünlerine ambargolara başlamasıyla birlikte ve diğer ülkelerde yeni bir dizel darboğazı yaşanabileceği görüşünde. Bu durum petrol piyasalarında ve pompa fiyatlarında yeni fiyat yükselişleri getirebilir ve küresel dizel piyasasında rotaları da yeniden çizebilir. Bazı analizlerde Türkiye’nin de AB’ye dizel ihracatını artırabileceği belirtiliyor.
AMBARGO ŞUBAT AYINDA BAŞLIYOR
Avrupa Birliği (AB) ülkeleri şubat ayından itibaren Rusya’nın sadece petrolüne değil rafine edilmiş dizel gibi yakıtlarına da ambargo uygulamaya hazırlanıyor.
DOĞALGAZDAN SONRA DİZEL DARBOĞAZI
Ekonomim.com’un haberine göre, uzmanlar bu ambargoların 2022 yılında doğalgaz darboğazı yaşayan birliğin 2023 yılında bir dizel darboğazı yaşamasına neden olabileceği görüşünde. Bernstein analistleri bir müşteri notunda AB’nin Rus petrol ürünlerine ambargosunun 5 Şubat’ta devreye girmesiyle “dizel pazarlarında durumun sıkılaşacağı” görüşünde. Flex LNG CEO’su Oeystein Kalleklev dün Twitter’dan yaptığı açıklamada “2022 Avrupa’da doğalgaz darboğazı yılıydı. 2023 de dizel darboğazı yılı mı olacak?” ifadeleriyle bu endişelere dikkat çekiyor.
Yeni rotalar çizİlse de danışmanlık şirketi Energy Aspects Rusya’nın dizel ihracatının sadece üçte birine alıcı bulacağını, kalan hacmin ise küresel pazara ulaşamayacağı görüşünde.
RUSYA SAVAŞA RAĞMEN AB’NİN EN BÜYÜK DİZEL TEDARİKÇİSİ
Rusya’dan ithal edilecek dizel gibi rafine petrol ürünlerine de tavan fiyat uygulaması 5 Şubat itibariyle başlıyor. Markets.com’da yer alan verilere göre 2022 yılında Ukrayna Savaşı’na rağmen Rusya AB’nin ve İngiltere’nin en büyük dizel tedarikçisi olmaya devam etti. Suudi Arabistan, Hindistan, ABD, Birleşik Arap Emirlikleri birliğin ve İngiltere’nin diğer en büyük dizel tedarikçileri.
TÜRKİYE ELİNDEKİ DİZELİ DAHA YÜKSEK FİYATA SATABİLİR
Bloomberg’de yer alan bir analize göre birlik lokasyon nedeniyle Ortadoğu’dan alımlarını yükseltmeye odaklanacak. Türkiye de analizde potansiyel aracı ülkelerden biri olarak görülüyor ve analizde “AB’nin bir parçası olmayan Türkiye Rusya’dan büyük hacimlerde dizel ithal edebilir – hali hazırda dizel ithalatı var – ve bunu yurtiçi pazarda kullanabilir. Kendi rafinerilerinde yaptığı dizel ise AB’ye muhtemelen daha da yüksek fiyatlardan satılabilir” değerlendirmesi yapılıyor. ABD’li enerji şirketi Exxon bu ay Teksas, Beaumont rafinerisinin 2 milyar dolar yatırımla genişletilmesi için çalışmalara başladı. Irak’ın Karbala petrol rafinerisi de mart ayında üretime başlıyor. Kuveyt’in az-Zour rafinerisinin de ikinci çeyrekte günde 615 bin varil işleme kapasitesiyle faaliyetlerine başlaması bekleniyor. Almanya kısa bir süre önce Birleşik Arap Emirlikleri’nin ulusal petrol şirketiyle bir tedarik anlaşması yaptı.
ÇİN’İN DİZEL İHRACATI HIZLA ARTIYOR, AÇIĞI KAPATABİLİR
Çin’in dizel ihracatının gelişmelere paralel son aylarda kayda değer oranlarda arttığı belirtiliyor. Wood Mackenzie Ltd. Araştırma Direktörü Mark Williams “Çin’in politikası kritik önemde ve rafineri kapasite fazlası var” diyor. Yakıt ihracat kotalarını da yükselten Çin Williams’a göre yılın ilk yarısında 400 bin ila 600 bin varil dizel tipi yakıt ihraç edebilir. Ancak Çin doğrudan AB’ye değil, Asya’daki diğer bölgelere tedarik sağlıyor. Fakat bu durum küresel dizel arzını rahatlatarak AB’ye gidecek dizeli artırabilir.
KAYNAK: EKONOMİM.COM/HİLAL SARI
News
